NATO liderleri yeni bir zirve için bir araya gelirken, Utah Senatörü Mike Lee, Amerika Birleşik Devletleri'nin ittifaktan çekilmesini ve müttefik ülkelerin savunma harcamalarındaki paylarını ödemesini zorunlu kılacak kapsamlı bir yasa tasarısı sundu. Lee, Avrupa ülkelerini, kendi savunmalarını finanse etmek yerine ABD vergi mükelleflerine bel bağlamakla suçladı.
“Amerika’nın NATO’dan çekilmesi çoktan gecikti,” diyen Lee, Çarşamba günü yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“NATO artık amacını yitirdi — kuruluşundaki tehditler, 76 yıl sonra artık geçerli değil. Eğer geçerli olsaydı, Avrupa ülkeleri kendi güvenlik harcamalarını karşılardı; onun yerine onlarca yıldır Amerikan vergi mükelleflerine fatura çıkarıyorlar. Bu yasa tasarısı, NATO’nun dönüştüğü bu kötü anlaşmadan bizi çekerek Amerika’yı öncelik haline getirecek.”
Lee’nin sunduğu son yasa tasarısı olan "Not A Trusted Organization (NATO) Act" (Güvenilir Bir Kuruluş Değil Yasası), başkana Kuzey Atlantik Antlaşması'nın 13. Maddesi kapsamında NATO’dan resmi çekilme bildiriminde bulunma yetkisi veriyor. Aynı zamanda Kongre’nin onay şartını yerine getiriyor ve ABD vergi mükelleflerinin NATO’nun ortak bütçelerine — sivil ve askeri programlar dahil — katkı sağlamasını yasaklıyor.
Lee, Çarşamba günü X’te (eski Twitter) yaptığı paylaşımda,
“NATO’dan ayrılmanın zamanı geldi,” dedi.
Utah senatörü ayrıca Salı günü iki ek tasarı daha sundu:
Allied Burden Sharing Report Act (Müttefik Yük Paylaşımı Raporu Yasası)
NATO Burden Sharing Report Act (NATO Yük Paylaşımı Raporu Yasası)
Bu tasarılar, kolektif savunmaya söz verdiği katkıyı yerine getirmeyen müttefik ülkelerin ifşa edilmesini hedefliyor. Yasalar, Savunma Bakanlığı’ndan her yıl, her müttefikin savunma harcamalarını, birlik hazırlık düzeyini ve askeri katkılarına getirilen sınırlamaları detaylandıran raporlar sunmasını talep ediyor. NATO’ya özgü olan rapor ise ayrıca, her üye devletin savunma sanayisini, Ukrayna’ya sağladığı katkıyı ve ABD askeri varlığına olan bağımlılığını da değerlendirecek.
Lee şöyle dedi:
“Yıl yıl, sözde müttefiklerimiz yükümlülüklerini yerine getirmekten kaçarken biz onların arka bahçelerinde çıkan çatışmaların faturasını ödüyoruz. Yasa tasarılarımla getirdiğim yıllık rapor zorunluluğu, yükümlülüklerini yerine getirmeyen müttefikleri ortaya çıkaracak — hesap verilebilirliği sağlayacak ve üzerlerine düşeni ödemeleri gerektiğini açıkça gösterecek.”
Tasarıları destekleyen Kentucky Senatörü Rand Paul, ABD’nin ittifaktaki rolüne yönelik sert eleştirilerde bulundu:
“NATO’daki müttefiklerimiz, ABD’nin hem ‘şeker babası’ hem de dünyanın jandarması olmasını bekliyor. Kendi yüklerini taşımadan geri çekilip bizim uğraşmamızı izliyorlar. Başkan Trump haklıydı; artık herkes kendi sorumluluğunu üstlenmeli. Kongre, müttefiklerimize açık çek vermeyi bırakmalı ve hesap sormalı. Bu yüzden NATO Yük Paylaşımı ve Müttefik Yük Paylaşımı yasalarını destekliyorum; Amerikan halkı kim faturayı ödüyor, kim ödemiyor bilsin.”
Tasarılara destek veren Tennessee Senatörü Marsha Blackburn ise şu ifadeleri kullandı:
“NATO önemli bir ittifak, ancak her üye ülke üzerine düşeni yaptığında işler. Avrupa’nın güvenliği sadece Amerika’nın sorumluluğu değildir. Bu yasalar, kim adil katkı yapıyor, kim yapmıyor bunu netleştirecek ve ittifakın geleceği için müttefiklerin hesap vermesini sağlayacak.”
Lee’nin yasa tekliflerine ilişkin özet bilgilendirme metnine göre, NATO müttefikleri geçen yıl Washington’da düzenlenen zirvede %2’lik savunma harcama taahhütlerini yeniden teyit ettiler. Bu taahhüt, ilk olarak 2014’teki Galler Zirvesi’nde verilmişti. Ancak üye ülkelerin üçte biri hâlâ bu hedefi tutturamıyor.
Lee Salı günü X'te şunu yazdı:
“Amerika, NATO’daki beleşçilerin yükünü fazla uzun süredir taşıyor.”