1987’den sonra…
Enflasyon yüzde 50-60-70’lerdeydi…
Ahali, enflasyonla boğuşurken… Özal’ın eşi-kızı-oğlu ve arkadaşları Lale Devri yaşıyorlardı.
Kritik kamu görevlerine gelebilmek için… First Lady Semra’nın Papatyalarından/Özal’ın oğulları ve kızından referans almak yetiyordu.
Buna rağmen,
Yine de bir liyakat ve ehliyet vardı.
Yoksulluk… Yolsuzluk… Yasaklar; bugünkü ile kıyaslanmayacak kadar düşüktü.
Devrin muktediri Özal;
“Ben yaptım oldu” zihniyetiyle hareket etse de…
“Anayasa bir kere delinse ne olur ki!” dese de…
“Onlar küçük Turgut’la uğraşsınlar!” gibi bayağı cümlelerle muhalefeti aşağılasa da;
TÜİK üzerinden… Enflasyonu düşük çıkartmak aklına bile gelmemişti.
Halkın enflasyonu ile TÜİK enflasyonu aynı idi.

Yıl 1991… 20 Ekim’de seçim var.
Dönemin muhalefet lideri Demirel konuşuyor:
“Türkiye'nin birinci sorunudur enflasyon…
Hakikaten bugün, enflasyon dediğinizde halk günlük yaşar. Halkın birinci sorunu geçim sıkıntısıdır.
Enflasyon devletleri yıkan bir olaydır. Milletleri içinden bozan bir olaydır. Enflasyon sadece pahalılık olayı da değildir.
Ahlakı da bozar… Borcu olan borcunu ödemez, alacağı olan alacağını alamaz. Hırsızlıktan, soygundan, fuhuşa kadar hemen hemen bütün yolları açar. Toplumun içini bozan bir olaydır enflasyon…
 Onun için batılılar, enflasyona bir numaralı halk düşmanı derler.
Tek kollu canavar derler.
Batı enflasyondan fevkalade çekinir”

Günümüze gelirsek:
Enflasyon yüksek mi? Yüksek…
Düşer mi? Düşüyor ama sadece kağıt üzerinde…
O halde Demirel’in tezinden hareketle;
İdare edenler ahlaklı mı?
Bence değil…
Misal;
Ekonomi kötü… Ahalinin geçim derdi zirvede…

İktidar ne yapıyor?
—Verginin vergisine vergi ve zam…
—TÜİK’ten işine-dişine göre enflasyon siparişi...
Yani?
Yalan… Oyalama ve göz boyama…

Peki, ahali yiyor mu bunu?
Hayır…

Ya ne yapıyor?
Ahlaksızlığın toplumsallaşması…
“Balık baştan kokar” sözü çerçevesinde; ahlaktan uzaklaşan idareyi örnek alan sosyoloji; ahlaksızlığın kitabını yazmaya başlıyor.
“Kör tuttuğunu öper/İmam şey ederse cemaat daha bir şey eder” misali…
Misal:
Bir bardak çay… 50-60-100 TL’ye… Bir adet filtre kahve 150-200-300 TL’ye…
Bu durum,
Ne yüksek enflasyonla, ne öngörülmezlikle ve ne de iktidarın ekonomiyi kötü yönetmesiyle izah edilebilir!
Olay, tamamen ahlakidir ve ahlaksızlığın dibidir…
Misal-2:
Hani, iktidar gençlerin evlenmemesinden… Evlenenlerin ise çocuk yapmamasından şikayetçi ya…

100 bekar gence “neden evlenmiyorsun veya neden çocuk yapmıyorsun” diye sorulsa; kesinlikle en popüler cevap şu olur:
“Bu ekonomik koşullarda yiyorsa sen evlen veya sıkıysa sen çocuk yap!”

Peki, gerçekten öyle mi?
Değil… Kötü ekonomik koşullar çok belirleyici olsa da… Tek ve en önemli gerekçe değildir.

O halde neden kötü ekonomi tek nedenmiş gibi?
Çünkü balık baştan kokar… Çünkü idareci bir birim ahlaksızlaşırsa; idare edilen ahlaksızlığı sıradanlaştırır ve dibine dibine vurur…

Soru:
Hangimiz daha ahlaklıyız?
a- İdare edenler
b-İdare edilenler
c-Enflasyondan zengin olanlar
d-Enflasyondan mağdur olanlar
e-Hiçbiri

Sezen Aksu sanki bu günler için söylemiş:
Eller günahkâr
Diller günahkâr
Bir çağ yangını bu,
Bütün dünya günahkâr…
Masum değiliz hiçbirimiz…

Halil Cibran ise muhtemelen şöyle derdi:
Ey Kavmim!
Hazreti İbrahim olsan sana gönderilen kurbanı pazarda satarsın.
Merhamet dilenir, şefkat dilenir, para dilenirsin ama nefret edersin dilencilerden…
Utancı bilir ama utanmazsın.
Sen ki peygamberlerini dinlemedin; beni hiç dinlemezsin…

Bir Tespit
UBS 2024 yılı Küresel Servet Raporu açıklamış:
Türkiye hem en hızlı yoksullaşan ve hem de dolar milyoneri en hızlı artan ülke…
Zirvedeyiz…
Sorun değil; birinci olalım da; sondan veya baştan fark yapmaz…

İki Realite
Gösterilen:
Enflasyon yüzde 35
Görünen:
Bir adet kiraz; 15-20 TL
Bir adet incir; 25-30 TL
Bir dilim baklava; 50 TL