Bilim insanları dev çatlakları işaret etti, Afrika bölünüyor: Kıtada yeni bir okyanus oluşacak

AJANSLAR - Dünya’nın yedi kıtası milyonlarca yıllık tektonik hareketlerle bugünkü şeklini aldı. Ancak bilim insanları, Afrika kıtasının zamanla bölüneceğini ve kıtada yeni bir okyanus oluşacağını söylüyor. 2005’te Etiyopya’da başlayan devasa yarık, Afrika’nın gelecekteki ayrılığının ilk işareti olarak görülüyor. Peki, bu bölünme nasıl gerçekleşiyor ve Dünya’nın görünümü nasıl değişecek? İşte detaylar…

Afrika’nın bölünmesi nasıl başladı?

• Afrika’daki tektonik plakalar milyonlarca yıldır yavaşça hareket ediyor ve kıtanın doğusunda büyük bir ayrılma süreci yaşanıyor.
• 2005 yılında Etiyopya’da meydana gelen bir deprem, 35 mil uzunluğunda devasa bir çatlak oluşturdu.
• Bu çatlak, 4.000 mil uzunluğundaki Doğu Afrika Rift Sistemi’nin bir parçası ve yılda yaklaşık yarım inç genişlemeye devam ediyor.

Bilim insanlarına göre bu yarık zamanla derinleşerek kıtanın doğu kısmını tamamen ayıracak ve bölgeye okyanus suları dolacak.

Yeni okyanusun oluşumu ne kadar sürecek?

• Bilim insanları, Afrika’nın bölünme sürecinin 1 ila 5 milyon yıl içinde tamamlanacağını öngörüyor.
• Bölünme ilerledikçe Büyük Rift Vadisi boyunca yeni çatlaklar ve depremler yaşanacak.
• Kıtadan ayrılacak bölge, Somali Levhası olarak adlandırılıyor ve zamanla bağımsız bir kara parçası haline gelecek.

Kaliforniya Üniversitesi’nden araştırmacı Ken Macdonald, “Bu süreç bizim yaşam süremizde tamamlanmayacak ancak büyük depremler ve volkanik aktiviteler yaşanabilir” diyor.

Bölünmenin i̇lk i̇şareti: Etiyopya’daki dev çatlak

• 2005 yılında Etiyopya’nın Afar bölgesinde meydana gelen depremler, kıtanın ayrılmaya başladığını gösterdi.
• Dabbahu Yanardağı’nın patlamasıyla birlikte büyük bir sismik hareketlilik yaşandı.
• Bu olay, tıpkı okyanus tabanlarında yeni kabukların oluştuğu mekanizmaya benzer bir süreç başlattı.

Jeologlara göre, bölgede oluşan çatlaklar zamanla genişleyecek ve nihayetinde Afrika’nın doğusunu ayıracak.

2018’de i̇kinci bir çatlak keşfedildi

• Kenya’nın Rift Vadisi’nde, Mart 2018’de yeni bir büyük çatlak oluştu.
• 50 fit derinliğinde ve 65 fit genişliğinde olan çatlak, Narok-Nairobi otoyolunu tahrip etti.
• Başlangıçta bu çatlağın, Doğu Afrika Rift Sistemi ile bağlantılı olduğu düşünülse de, daha sonra yoğun yağış ve erozyon kaynaklı olduğu ortaya çıktı.

Bu olay, Afrika’nın bölünmesi sürecine olan ilgiyi artırdı ve bilim insanlarının bölgeyi daha yakından incelemesine neden oldu.

Afrika’nın bölünmesine neden olan tektonik hareketler
Afrika kıtasının bölünmesi, Doğu Afrika Rift Sistemi’nde bulunan üç büyük tektonik plakanın birbirinden ayrılmasıyla gerçekleşiyor:

• Nubian Levhası – Afrika’nın batı kısmı
• Somali Levhası – Doğu Afrika’nın ayrılacak kısmı
• Arap Levhası – Ortadoğu’yu kapsayan tektonik plaka

Bu plakalar arasındaki hareket Dünya’nın mantosundan yükselen ısının kabuğu genişletmesiyle başlıyor. Sonuç olarak:

• Kabuk inceliyor ve parçalanıyor.
• Magma yükselerek yeni volkanik aktiviteleri tetikliyor.
• Zamanla bu süreç yeni bir okyanus oluşturacak.

Bu süreç, daha önce Güney Amerika ve Afrika’nın ayrılmasına neden olan mekanizmaya benziyor.

Afrika bölündüğünde dünya nasıl görünecek?

• Doğu Afrika’nın büyük bir kısmı kıtanın geri kalanından ayrılarak yeni bir ada kıta oluşturacak.
• Yeni kıtanın yerini okyanus suları dolduracak ve dünyada 6. büyük okyanus oluşacak.
• Somali, Kenya, Tanzanya, Etiyopya, Mozambik gibi ülkeler yeni kıtanın bir parçası olacak.

Bu bölünme milyonlarca yıl sürecek olsa da, depremler, volkanik hareketlilik ve arazi değişiklikleri bugünden itibaren etkisini göstermeye başladı.