AJANSLAR -
Hindistan hükümeti, Çin’in Tibet’te inşa etmeyi planladığı dünyanın en büyük hidroelektrik barajının, ülkenin en önemli nehirlerinden biri olan Brahmaputra’nın kurak dönemlerdeki su akışını yüzde 85’e kadar azaltabileceğinden endişe ediyor.
Reuters’ın aktardığı bir hükümet analizi ve konuyla ilgili bilgi sahibi dört kaynağa göre Yeni Delhi hükümeti kendi baraj planlarını hızlandırma kararı aldı.
Barajın kurulacağı nehir, Tibet’teki Angsi Buzulu’ndan doğuyor. Brahmaputra; Çin, Hindistan ve Bangladeş’te 100 milyondan fazla insanın geçim kaynağı.
Hindistan 2000’li yılların başından bu yana bölgede baraj projeleri üzerinde çalışsa da, sınır eyaleti Arunachal Pradesh’te yaşayan halkın tepkileri nedeniyle bu projeler ilerleyememişti. Yerel halk, barajın inşası halinde köylerinin sular altında kalacağını ve ekolojinin tahrip olacağını savunuyor.
Silah olarak kullanma
Hindistan hükümeti bu projenin, stratejik rakibi olan Çin’e nehir akışını “silah olarak kullanma” imkânı verebileceğinden kaygı duyuyor.
Hindistan’ın en büyük hidroelektrik şirketi NHPC, geçtiğimiz bahar silahlı polis koruması altında Upper Siang Çok Amaçlı Depolama Barajı için keşif çalışmalarına başladı. Tamamlandığında ülkenin en büyük barajı olacak bu proje, Çin’in olası müdahalelerine karşı bir denge unsuru olarak görülüyor.
Hindistan Başbakanı Narendra Modi’nin ofisinde yaz aylarında yapılan üst düzey toplantılarda, baraj inşaatının hızlandırılması da gündeme geldi. Resmi bir analize göre, Çin’in projesi yıllık akışın üçte birini oluşturan yaklaşık 40 milyar metreküp suyu yönlendirme kapasitesine sahip olacak. Hindistan’ın planladığı baraj ise 14 milyar metreküp depolama kapasitesiyle özellikle kurak mevsimlerde suyun düzenli akışını sağlayabilecek.
Kaynaklar, bu sayede Assam eyaletinin başkenti Guwahati gibi tarım ve sanayiye dayalı şehirlerde su arzındaki kaybın yüzde 25 yerine yüzde 11’e düşebileceğini belirtiyor. Baraj ayrıca Çin’in ani ve yoğun su salınımı yapması durumunda taşkın riskini de azaltabilir.
100 bin kişi olumsuz etkilenecek
Bölgedeki Adi toplulukları, planlanan barajın 16 köyü doğrudan etkileyeceğini ve yaklaşık 10 bin kişinin evini kaybedeceğini söylüyor. Toplamda 100 binden fazla kişinin yaşamının olumsuz etkilenebileceği öngörülüyor.
Adi topluluğundan Odoni Palo Pabin, Reuters’a yaptığı açıklamada, “Yetiştirdiğimiz pirinç, kakule ve meyveler çocuklarımızın eğitimini karşılıyor. Bu topraklar bizim yaşam kaynağımız. Baraja karşı sonuna kadar mücadele edeceğiz” dedi.
Mayıs ayında köylüler NHPC’nin ölçüm ekipmanlarını tahrip etti, bir köprüyü yıktı ve polis çadırlarını yağmaladı. Bölge halkı, yollar üzerinde kontrol noktaları kurarak işçilerin girişini engelliyor.
Buna karşın Arunachal Pradesh’in iktidardaki BJP’li Başbakanı, Çin’in projesini “varoluşsal tehdit” olarak tanımlıyor ve Hindistan’ın baraj projesini destekliyor. Eyalet yönetimi, etkilenecek köylerle tazminat görüşmelerine başlanacağını duyurdu.
Çin ve Hindistan karşı karşıya
Pekin, barajın güvenlik ve çevresel etkiler açısından kapsamlı şekilde incelendiğini ve aşağı havzalardaki ülkelere zarar vermeyeceğini savunuyor. Çin Dışişleri Bakanlığı, “Çin, sınır aşan nehirlerin geliştirilmesinde her zaman sorumlu bir tutum sergilemiş, Hindistan ve Bangladeş gibi ülkelerle uzun vadeli iletişim ve iş birliğini sürdürmüştür” açıklamasını yaptı.
Hindistan ise diplomatik girişimlerini sürdürüyor. Dışişleri Bakanı S. Jaishankar’ın Çinli mevkidaşıyla yaptığı görüşmede endişelerini dile getirdiği açıklandı.
Ancak uzmanlar, hem Tibet hem de Arunachal’ın deprem riski yüksek bölgeler olduğuna dikkat çekiyor. Arizona Üniversitesi’nden Sayanangshu Modak, “Aşırı hava olayları ve heyelan riski bu tür mega baraj projelerinde güvenlik kaygılarını artırıyor. Hindistan bu konuda Çin’le daha fazla diyalog kurmalı” değerlendirmesinde bulundu.
