AJANSLAR -
Araştırmalar, kirli havaya maruz kalan çocuklarda beyin gelişimi, dikkat, algı, öğrenme gibi bir çok fonksiyonun etkilendiğini ortaya koydu.
Barselona Küresel Sağlık Enstitüsü'nün 3 bin 626 çocuğun verilerinin tarandığı araştırmasında , doğumdan 3 yaşına kadar hava kirliliğine daha fazla maruz kalmanın amigdala, somatomotor fonksiyon ve kortikal ağlar arasında daha düşük bağlantıya sebep olduğu sonucuna ulaşıldı.
Araştırmayı değerlendiren Türkiye Spastik Çocuklar Vakfı Danışman Nöroloğu Doç. Dr. Semih Ayta, "Hava kirliliğinin çocukların beyin gelişimini, dikkat, algı, öğrenme gibi pek çok fonksiyonu etkilediği, otizm spektrum bozukluğuna da etkisi olabildiğine dair yayınlar var. Hava kirliliği, havada uçuşan partikül maddeler dışında ağır metallerin yere çökmesine de neden oluyor ve bunlar da zihinsel fonksiyonları etkileyebiliyor." dedi.
Beyindeki iletişimi engelliyor
Barselona Küresel Sağlık Enstitüsü tarafından yapılan ve Environment International adlı bilim dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, erken ve orta çocukluk döneminde diğer çocuklara kıyasla daha yüksek hava kirliliğine maruz kalan çocukların beynindeki önemli bölgeler arasında daha zayıf bağlantı olduğu tespit edildi.
Hava kirliliğine erken yaşta maruz kalmanın beyin gelişimi üzerindeki etkisine odaklanan çalışma, belirli kortikal ve subkortikal beyin ağları içinde ve arasında işlevsel bağlantının azaldığını gösteriyor. Bu ağları, düşünme, algılama ve hareketi kontrol etme gibi farklı bilişsel işlevleri gerçekleştirmek için beraber çalışan birbirine bağlı beyin yapıları sistemleri oluşturuyor.
3 bin 626 çocuğun verileri analiz edildi
Çalışma kapsamında Hollanda'nın Rotterdam kentindeki 3 bin 626 çocuğun verileri analiz edildi. Katılımcıların, ikametgahlarında hava kirliliğine maruz kalma, PM2,5 ve PM10 partikül madde ve azot dioksit üzerinde yapılan ölçümleri çevresel özelliklerle birleştiren istatistik modeller kullanılarak veriler elde edildi. Sonrasında beyin bağlantısı, 13 kortikal ağ ve 3 subkortikal bölge dahil olmak üzere amigdala, hipokampüs, kaudat çekirdek kapsamında hem ağlar arasında hem de ağlar içinde değerlendirmeler yapıldı.
Çocukların yaklaşık 10 ve 14 yaşlarında, dinlenme halindeki beyin görüntüleme tekniği kullanılarak iki kez beyinleri tarandı. Ayrıca doğumdan 3 yaşına kadar ve beyin görüntüleme tekniği değerlendirmesinden bir önceki yıl hava kirliliğine maruz kalma durumu analiz edildi.
Elde edilen verilere göre, doğumdan 3 yaşına kadar hava kirliliğine daha fazla maruz kalmanın amigdala, somatomotor fonksiyon ve kortikal ağlar arasında daha düşük bağlantıya sebep olduğu sonucuna ulaşıldı.
Hava kirliliğinin otizm spektrum bozukluğuna da etkisi olabildiğine dair yayınlar var
Hava kirliliğinin en fazla hamile, erken bebeklik, çocukluk ve yaşlılık dönemindeki bireyleri etkilediği bilgisini veren Ayta, şu bilgileri paylaştı:
"Çocuklar boyları itibarıyla yere daha yakınlar ve havanın diğer kısımları dışında kalarak çöken partiküllerden etkilenebiliyorlar. Bir de henüz hava kirliliğindeki partikülleri, maddeleri, tozları filtre edecek üst solunum yolu sistemleri gelişmemiş oluyor. Hava kirliliğinin çocukların beyin gelişimini, dikkat, algı, öğrenme gibi pek çok fonksiyonu etkilediği, otizm spektrum bozukluğuna da etkisi olabildiğine dair yayınlar var. Hava kirliliği, havada uçuşan partikül maddeler dışında ağır metallerin yere çökmesine de neden oluyor ve bunlar da zihinsel fonksiyonları etkileyebiliyor."
Son yıllarda iklim krizi nedeniyle dünyanın birçok noktasında yaşanan orman yangınları ve aşırı hava olaylarının özellikle çocuk ve ergen bireylerde kaygı bozukluğuna yol açtığı değerlendirmesinde bulunan Ayta, bu durumun ilerlemesiyle depresyon ve travma sonrası stres bozukluğu gibi sorunların ortaya çıktığını anlattı.
MS, Parkinson, Alzheimer hastalıklarında da etkili
Hava kirliliğinin arttığı dönemlerde epilepsi ve baş ağrısı şikayetleriyle hastanelere yapılan başvuruların sayısında artış yaşandığına dikkati çeken Ayta, Multiple Skleroz (MS) hastalığının başlangıcı ve ataklarında, Parkinson ve Alzheimer hastalığında da hava kirliliğinin etkisi olduğunu kaydetti.
