AJANSLAR -
Yaz geliyor. Spor salonlarına ilgi artarken özellikle 'kaslı' bir vücuda kısa sürede sahip olmak isteyenlerin 'protein tozu' ilgisi de artıyor. Herkes birbirine sosyal medya üzerinden bile protein tozu reklamı yaparken, online alışveriş sitelerinde 'peynir ekmek gibi' satılıyor. Peki protein tozundaki tehlikeler neler? Fazla kullanıldığında hangi sağlık sorunlarına neden olur? Protein tozu hiç mi kullanılmamalı? Protein tozları kas yapan sihirli tozlar mı? Prof. Dr. Süleyman İpekçi, Sputnik Türkiye'ye anlattı.
Protein tozları: Sağlık mı risk mi?
Son yıllarda özellikle gençler arasında spor salonu üyelikleriyle birlikte protein tozu kullanımı da hızla artıyor. Ancak bu ürünlerin 'kas yapan sihirli tozlar' olarak görülmesi, bilinçsiz kullanımın yol açabileceği ciddi sağlık sorunlarını da beraberinde getiriyor. İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Süleyman İpekçi konuyla ilgili şunları söyledi:
Protein tozları tek başına “kas yapmaz”. Kas kütlesi ancak direnç egzersizi, düzenli antrenman ve yeterli toplam kalori ve protein alımıyla artar. Protein tozu, sadece bu sürece destek olabilir. Ayrıca oluşan kas kütlesi “suni” değildir; ancak sürdürülebilirliği yine düzenli egzersize ve beslenmeye bağlıdır. Protein tozu alıp pasif kalmak, kas değil yağ kazandırır.
Proteinlerin kasların yapı taşı olduğunu ve yeterli miktarda alınmalarının spor yapan bireyler için önem taşıdığını vurgulayan Prof. Dr. İpekçi, "Ancak her bireyin günlük protein ihtiyacı yaşına, kilosuna, aktivite düzeyine ve sağlık durumuna göre farklılık gösterir. Günlük ihtiyacın üzerine çıkıldığında ya da bu ihtiyaç, doğal besinler yerine ağırlıklı olarak tozlarla karşılandığında karaciğer, böbrek ve metabolik sistemler üzerinde ek yük oluşabilir." diye anlattı.
Ölüme kadar varabilen sonuçlara yol açabilir
Prof. Dr. İpekçi özellikle ergenlik çağındaki gençlerin sosyal medyada veya spor salonlarında duyduk yanlış yönlendirmelerle protein tozlarına yönlendiğine dikkat çekerek şunları söyledi:
"Bu dönemde vücut henüz tam gelişimini tamamlamamıştır ve dışarıdan yüksek dozda protein takviyesi almak hormonal dengeleri bozabilir. Böbrek fonksiyonlarında bozulmalar, karaciğerde yağlanma, insülin direnci, mide-bağırsak sorunları ve alerjik reaksiyonlar en sık karşılaşılan risklerdendir. Daha da önemlisi, merdiven altı üretim ya da denetimsiz satılan bazı tozların içeriğinde anabolizanlar, steroidler veya zararlı katkı maddeleri bulunabilir. Bu durum sadece sağlık sorunlarına değil, bazı vakalarda ölüme kadar varabilen sonuçlara yol açabilir."
Denetimsiz ürünlerden uzak durun
İnternet üzerinden ya da bazı spor salonlarında satılan protein tozlarının birçoğununTarım ve Orman Bakanlığı onayı taşımadığının altını çizen Prof. Dr. İpekçi, "Bu ürünlerde içerik etiketleri eksik, yanıltıcı ya da tamamen yanlış olabilir. Özellikle ithal edilen ve üzerinde Türkçe açıklama olmayan ürünler ciddi risk taşır. Bu noktada vatandaşlarımızın mutlaka sağlık profesyonellerine danışmaları, bilinçli tercihler yapmaları büyük önem taşımakta" diyerek uyardı.
Türkiye ve Dünyada Kullanım Artıyor
Türkiye’de protein tozu pazarının yıllık büyümesi yüzde 15’in üzerinde. 2023 yılında yalnızca sporcu gıdaları pazarının 400 milyon TL’yi aştığı tahmin ediliyor. Global pazarda ise protein tozları sektörü 2024 itibarıyla 25 milyar dolar seviyelerine ulaşmış durumda. Bu artış, toplumun bu ürünlere ilgisinin ne denli arttığını gösteriyor; ancak aynı oranda bilgi kirliliği de yayılıyor.
Protein tozu hiç mi kullanılmamalı?
Prof. Dr. İpekçi'nin yanıtını verdiği bir soru da 'Protein tozu hiç mi kullanılmalı?' oldu. Bu noktada protein tozlarının doğru bireyde, doğru dozda ve güvenilir markalardan temin edildiğinde, sporcu beslenmesinde hekim ve diyetisyen kontrolünde yardımcı olabileceğini dile getiren Prof. Dr. İpekçi sözlerini şöyle tamamladı:
"Özellikle yoğun antrenman yapan, yeterli beslenemeyen ya da klinik olarak özel bir protein ihtiyacı olan bireylerde hekim gözetiminde kullanılabilir. Ancak bu hiçbir zaman doğal besinlerin yerine geçmemeli, bir “gıda takviyesi” olduğu unutulmamalıdır. Protein tozları ne sihirli bir çözüm ne de tamamen zararlı bir madde olarak düşünülmelidir. Her takviye gibi, kullanımı bilimsel bilgi ve uzman rehberliği gerektirir. En güvenli ve sağlıklı yol, öncelikle doğal kaynaklardan protein alımını sağlamaktır. Spor salonlarındaki “kulaktan dolma” bilgiler yerine, sağlık profesyonellerine danışmak her zaman en doğru tercihtir. Bir diyetisyen veya beslenme uzmanı ile görüşerek, doğal yolla protein takviyesi veya gerekiyorsa, onaylı ve kaliteli protein tozları hakkında tavsiyeler alabilirsiniz. Uzmanlar, gerekiyorsa ihtiyaçlarınıza uygun ürünleri ve dozları önerebilir."
